Voor veel mensen is het moment dat ze Niet Aangeboren Hersenletsel een kort moment geweest. Ineens is ‘het’ er. Dat moment ervaar ik nog altijd alsof ik de controle verloor op mijn leven. Dat ik de grip op de situatie verloor. Niet verwonderlijk dan ook, dat ik sinds mijn ongeluk alles zelf wil doen, ook al kan ik dat niet. Met verstrekkende gevolgen met vlagen. Instorten door overbelasting ligt namelijk altijd op de loer met hersenletsel. Nu lijkt de oplossing heel makkelijk voor veel mensen, en ik hoor dan ook vaak dat ‘ik het een ander moet laten doen’, ‘dat ik het uit handen moet geven als ik het niet kan’. Klopt, dat zou mooi zijn, maar dit is natuurlijk de controle uit handen geven. Diezelfde controle, waar ik rustig van wordt in mijn hoofd wanneer ik die zelf in handen heb, en eigenlijk niet wil verliezen. Een lastig dilemma waar veel voor nodig is om te veranderen. Maar ik heb goed nieuws: Het kan!
Probleem
Het is heel begrijpelijk dat je een controle freak kan worden door een gebeurtenis met verstrekkende gevolgen. Maar is alles zelf willen doen wel slim, als je door je hersenletsel: geen overzicht kan houden; geen energie hebt; zeer stressgevoelig bent; niet kan multitasken en niet adequaat kan reageren op onverwachte wendingen?
Het klinkt fijn om alle touwtjes dan in handen te hebben en je alles zelf onder controle kan hebt. Maar weegt dat wel op tegen de onrust in je hoofd die het managen van je leven (en dat van je gezin) veroorzaakt? Een hoofd dat nooit stilstaat kost bergen energie en overzicht. Laat dat nou net zijn wat ik door mijn hersenletsel niet heb. Klinkt net zo handig dus, als als meisje staand willen plassen. Moet je niet willen toch? Het geeft problemen die weer een oplossing nodig hebben die je anders niet had. De bakermat voor chaos dus.
Aanpak
Maar hoe kan ik dit dan het beste doen? Inmiddels heb ik 7 verschillende To-Do lijstjes, 2 lijstjes waarop de To-Do lijstjes staan en een lijstje waar op staat waar het To-Do lijstje voor de To-Do lijstjes ligt. Gelukkig heb ik ook een mooi lijstje om duidelijkheid over de To-Do lijstjes te scheppen. Niet echt een fijne aanpak om de controle te proberen te houden. Maar iemand anders dingen vragen is naast de controle uit handen geven, ook een test in vertrouwen. Want, weet ik wel zeker dat het goedkomt als ik het een ander vraag? En daar wil je naartoe: vertrouwen in het uit handen geven van je drang naar controle waardoor je meer energie en rust overhoud.
Een paar handige stappen helpen mij dit te bereiken en het traject daar naartoe makkelijker te maken:
1. Erkenning van je situatie
Erkennen dat je, in enige mate, een controle-freak bent is belangrijk. Kijk naar welke ballen je allemaal aan het hooghouden bent. Zijn het er inderdaad veel, kun je eens gaan kijken naar welke ballen als vanzelf hoog te houden zijn en welke je eigenlijk zo snel mogelijk moet laten vallen. Waar je moeite mee hebt, omdat het gevraagde helemaal niet in de sterke punten ligt. Die kosten je namelijk de meeste moeite en direct dus ook de meeste energie en frustratie.
2. Controlepunten bepalen
Waar heb ik echt controle over? Veel van de dingen waar we over piekeren en niet los kunnen laten, zijn gek genoeg net díe dingen waar je geen controle over kan hebben. Denk aan het gedrag van anderen en het weer bijvoorbeeld. Je kan gaan brainwashen en regendansjes doen tot je een ons weegt om de ander en het weer wél te laten doen wat je wil, maar daar ligt de oplossing niet. Eerder schreef ik ook al over dit toverwoord en hier is ie weer: Acceptatie. Het helpt als je leert accepteren dat je niet alles naar je hand kan zetten en kan controleren. Denk liever aan óf je er controle over kan hebben. Zo niet, probeer het los te laten. Accepteer wat het is en je kan door me de dingen waar je wel grip op kan hebben.
3. Test je kunnen tot loslaten
Wanneer je na bovenstaande punten een mooi lijstje overhoud van (terugkerende) controlepunten kun je gaan kijken naar welke punten eigenlijk helemaal niet zo belangrijk zijn misschien. Of, wellicht zitten er punten tussen waarvan iemand dichtbij je de specialist is. Die persoon kan het namelijk met 2 vingers in de neus oplossen, waarvoor jij misschien wel een ochtend moet google’en om uit te zoeken hoe te starten. En vergeet niet, vaak als iemand iets heeel goed kan, zijn ze er ook onwijs trots op en doen ze het graag om met hun kunstje te kunnen pronken.
Dit zijn de beste punten om mee te starten te delegeren. De onbelangrijke dingen geven geen grote gevolgen wanneer het niet helemaal lukt en de specialistische punten besparen je bergen energie door die te delegeren. Kun je weer mooi zelf al je andere punten oppakken. Test dit maar eens. Het hoeft niet allemaal in één keer. Bouw het vertrouwen rustig op. Of laat mensen helpen met waar je mee bezig bent zodat je het samen kan doen. Kun je mooi de controle toch nog even in handen houden tijdens het testen.
4. Accepteren
Eerder noemde ik hem al: acceptatie. Af en toe zul je je blijven storen hoe mensen zijn, of hoe ze iets opvatten van wat je zegt of vraagt. Misschien zullen mensen je niet willen of kunnen helpen. Accepteer dit dan ook. Als iemand niet wil, wil je misschien ook niet dat zij je helpen bij je klusje. En je hebt ook geen controle over hun agenda en mogelijkheden, dus accepteer dat het niet altijd gaat zoals je wil. Sommige dingen heb je simpelweg niet in de hand. Zo ook niet als iemand het gevraagde anders doet dan jij het zou doen. Dat gebeurt. Probeer dit te accepteren en het zal je veel rust geven. Je leert ook door het een volgende keer duidelijker te vragen zodat het wel meer loopt zoals je hoopt.
Ik gebruik deze stappen nog steeds wanneer ik iets te enthousiast ben in hoeveel hooi ik op mijn vork neem. Want ja, dat blijft natuurlijk ook gebeuren. Telkens weer probeer ik te relativeren in wat belangrijk is en wat eventueel veel later ook kan. Het geeft me rust en ik houd positieve energie over om tijd door te brengen met mijn dochter en vrouw. Iedereen wint.
Wat doe jij om je drang tot controle in de hand te houden?
Wil je meer blogs lezen? Dat kan via deze link:
http://mijnlevenmethersenletsel.nl/blog/